Powstanie Polskiego Związku Piłki Nożnej i rozgrywek ligowych.

Pierwsze struktury piłkarskiej centrali powstały na terenach Galicji w 1911 roku pod nazwą Związek Footbolistów Polskich. Po niedługim czasie organizacja przyjęła oficjalną nazwę Polskiego Związku Piłki Nożnej podczas zjazdu założycielskiego polskich klubów piłki nożnej odbywającego się w Warszawie w dniach 20-21 grudnia 1919 roku, kiedy to opracowano statut najstarszego w Polsce związku sportowego. Pierwszym prezesem PZPN-u został znany wówczas działacz Cracovii Kraków Edward Cetnarowski, a pierwszą siedzibą był Kraków (w 1928 roku siedzibę związku przeniesiono do Warszawy).

Co ciekawe związek działał już wcześniej, kiedy to zorganizował Mistrzostwa Galicji w piłce nożnej. Pierwsze historycznie potwierdzone spotkanie piłkarskie polskich drużyn w oficjalnych rozgrywkach w strukturach FIFA odbyło się 08.05.1913 roku, kiedy to Cracovia Kraków pokonała na własnym boisku Wisłę Kraków 2-1.

Piłkarska centrala podzieliła kraj na 5 piłkarskich okręgów (OZPN):

 - krakowski,

 - lwowski,

 - warszawski,

 - poznański,

 - łódzki,

Trzy lata później do tej grupy dołączono kolejne trzy nowe okręgi piłkarskie:

 - lubelski,

 - wileński,

 - górnośląski.

W 1923 roku Okręgowe Związki Piłki Nożnej powiększyły się o kolejny region, a został nim okręg toruński.

Pierwsze Mistrzostwa Polski w Piłce Nożnej rozpoczęto w 1920 roku, jednak ze względu na wybuch wojny polsko-bolszewickiej nie udało się ich dokończyć. Grano wówczas systemem wiosna/jesień, a Mistrza Kraju miały wyłonić rozgrywki polegające na systemie pucharowym. We wszystkich OZPN organizowano rozgrywki regionalne, a ich zwycięzcy grali w turnieju finałowym, który wyłaniał najlepszą drużynę w kraju (zasada ta obowiązywała w latach 1920-26 oraz w latach 1946-47). Mimo, że pierwszych rozgrywek nie udało się dokończyć, za historyczny pierwszy mecz w tych rozgrywkach, badacze tematu uznają spotkanie z 18.04.1920 roku pomiędzy Wawelem Kraków, a Cracovią II zakończone wynikiem 1-3.

W roku 1921 liczba „profesjonalnych” polskich klubów piłkarskich zrzeszonych w związku przekroczyła magiczną barierę 100, a grało w nich ponad 2000 zawodników!

W tym samym roku (1921) po raz pierwszy dokończono rozgrywki ligowe i wyłoniono pierwszego Mistrza Polski w Piłce Nożnej, którym została Cracovia Kraków.

W latach 1925/26 rozegrano pierwszy raz w historii Puchar Polski. Zwycięscy rozgrywanych w poszczególnych okręgach piłkarskich awansowali do gier na etapie centralnym. Pierwszym zwycięzcą tych rozgrywek została Wisła Kraków, która w decydującym meczu pokonała dnia 05.09.1926 roku Spartę Lwów 2-1 (mecz na stadionie Wisły obserwowało wówczas 1500 osób!). W ten sposób, oba inauguracyjne rodzaje rozgrywek – Mistrzostwa Polski i Puchar polski – wygrały kluby z Krakowa. Kluby nie były jednak zbytnio zainteresowane rywalizacją w Pucharze Polski, ponieważ były to dla nich dodatkowe rozgrywki, które pochłaniały wiele środków i energii. Sprawą priorytetową i najważniejszą i tak pozostawały dla nich rozgrywki o Mistrzostwo Polski. Dlatego też kolejne rozgrywki o PP rozegrano dopiero w 1951 roku.

Obecnie PZPN posiada 16 regionalnych Związków Piłki Nożnej, ponad 2 miliony piłkarzy (około 550 tyś piłkarzy zarejestrowanych) oraz  ponad 6,5 tyś zarejestrowanych klubów piłkarskich.

* Informacje zamieszczone w poście są składową mojej wiedzy prywatnej, a część z nich zaczerpnąłem ze stron internetowych PZPN, FIFA, UEFA oraz Wikipedia.